Izvor: Filmske radosti | Kinoteka
Autor: Marjan Vujović
17/06/2013
Nakon duge i teške bolesti 6. aprila (tekuče godine) u svojoj kući u Taragoni na katalonskoj rivijeri u 67 godini preminuo je istaknuti španski reditelj Bigas Luna. Prema sopstvenoj želji sahrana je obavljena u krugu najuže porodice. I pored teške bolesti radio je na snimanju filma „Mecanoscrito del segundo origen“ prema adaptaciji istoimenog romana pisca Manuela de Pedrola (Manuel de Pedrolo).
Nakon što je napustio studije ekonomije kako bi se posvetio izučavanju dizajna i projektovanja nameštaja, krajem šezdesetih godina prošlog veka osnovao je sa Karlesom Riartom (Carles Riart) studio „Gris“ koji se bavio industriujskim dizajnom u oblasti nameštaja i enterijera. Rad u toj obalsti ga je doveo i do nagrade za projektovanje jednog plakara a 1973. godine zajedno sa još dvojicom kolega realizovao je celokupnu unutrašnju signalizaciju za centralnu bolnicu u Barseloni. Zahvaljujući radu u bolnici postao je i saradnik na jednom projektu psihoterapije koja je podrazumevala terapije vezane za umetnost.
Njegova prva filmska ostvarenja vezuju se za njegov dizajnerski rad; tokom 1971. godine režirao je kratkometražni film u super 8 faromatu „El llit. La taula“ koji je bio namenje prikazivanju zajedno sa određenim brojem dijapozitiva. Zahvaljujući interesovanju za konceptualnu umetnost i za nove tehnologije snimanja, 1973. godine, je izložio svoja dela u sali „Vicon“ u Barseloni. Koristeći te snimljene materijale nastale takođe u super 8 formatu realizovao je kratkometražni filma „Taulas“. Sličan postupak je koristio i u svom sledećem kratkometražnom filmu „Cadires“ iz 1974. godine.
U toku 1976. godine potpisao je svoj prvi dugometražni film „Tetovaža“ (Tatuaje) prema romanu Manuela Vaskeza Montalbana (Manuel Vazquez Montalban) u kome se bavio tabu temom incesta. Kada su u pitanju kratkometražni filmovi, film „Historias impudicas“ iz 1977. godine označava prelazak sa tema industrijskog dizajna na erotiku. Njega čine 11 kratkometražnih filmova snimljenih na 16mm filmskoj traci. Sledeće godine nakon tri godine rada završava kratkometražni film „Consol Tura“ i debituje na festivalu u Kanu sa filmom „Bilbao“, mračnom filmu u kojem seksualno opsednuti ubica prvo siluje a nakon toga i ubija jednu ženu. Sledeće godine takođe na festivalu u Kanu prikazuje film „Carniche“ o sodomiji prema životinjama.
Erotska vizija se izdvaja kao jedini odgovor nesporazumima među ljudima i ona je dominantna u ova tri filma. Ona se nastavlja u njegovoj reviziji Kjubrikove (Kubrick) Lolite, u filmu „Lola“ iz 1986. godine. Vrhunac takvog pogleda na svet nalazi se u njegovom neospornom remek delu „Las etades de Lulu“ iz 1990. godine sa Frančeskom Neri (Francesca Neri) u glavnoj ulozi.
Međunarodni uspeh i interesovanje kritike stiče filmom „Šunka Šunka“ (Jamon Jamon) iz 1992. godine koji mu je doneo i Srebrnog lava na festivalu u Veneciji i nagradu u San Sebastijanu sa Penelopom Kruz (Penelope Cruz), Stefanijom Sandreli (Stefania Sandrelli) i Havijerom Bardemom (Javier Bardem) u glavnim ulogama. Dijeloge u filmu je napisao istaknuti katalonski pisac Kim Monzo (Quim Monzo). Sa svoja sledeća dva filma „Mesec i sisa“ (La teta z la Luna) i „Zlatna jaja“ (Huevos de oro) potvrđuje uspeh na međunarodnoj sceni uz nakolnost kritike. Zahvaljujući ovim filmovima publika širom sveta je imala priliku da se upozna sa tada mladim glumcima Penoelopom Kruz i Havijerom Bardemom koji će u naredne dve decenije uz Antonija Banderasa (Antonio Banderas) proslaviti špansku glumačku školu i u Holivudu.Njegov sledeći film „Bambola“ sa Valerijom Marini (Valerija Marini) pretrpeo je oštre kritike i doživeo je veliki neuspeh kod publike što je Bigasa Lunu udaljilo od kinematografije u sledećih nekoliko godina. U periodu između 1997. i 1999. godine potpisuje scenario i režiju filmova „Sobarica sa Titanika“ (La femme de chambre du Titanic) i „Vojvotkinja od Albe“ (Volavernut) koji će doživeti diskretan uspeh kako kod publike tako i kod kritike. U novom veku pored nekoliko dokumentarnih i televizijskih ostvarenja možemo izdvojiti jedino film iz 2001. godine „Zvuk mora“ (Son de mar), kontroverznu i misterioznu ljubavnu priču.
***U Kinoteci se prikazuju filmovi iz opusa Bigasa Lune!*** Vidimo se u bioskopu!
Podeli na:
